Doğum, hayattaki en iyi ve en mucizevi deneyimlerden biri olmasına rağmen, anne olmaya hazırlanan birçok kadın, şiddetli doğum ağrıları nedeniyle gergin ve endişeli hissedebilir. Epidural doğum, bugün dünyada kabul edilen normal doğumun altın standardıdır, güvenli ve ağrısız olması nedeniyle anne adayları için göz alıcıdır. Bugünkü yazımızda epidural doğumun yararları ve riskleri, epidural doğumun nasıl yapıldığı konularından bahsedeceğiz.
Epidural Doğum Nedir?
Epidural doğumda anestezi, doğumdan önce hamile kadının belinden özel bir iğne ile omuriliğe yerleştirilen bir kateterden verilir. Bu uygulamanın amacı belin alt kısmını uyuşturarak ağrıyı önlemektir. Diğer ismi ağrısız doğum olan epidural doğum anne adayları arasında oldukça popülerdir.
Ağrısız doğum, normal doğum için kullanılan bir yöntemdir. Ancak herhangi bir nedenle bu şekilde normal doğum başlatmak mümkün değilse bele yerleştirilen epidural kateterin doz ve konsantrasyonu artırılarak sezaryen doğum gerçekleştirilebilir.
Epidural Anestezi Nasıl Uygulanır?
Epidural anestezi, anestezistler tarafından en yaygın kullanılan ve deneyimli bölgesel anestezi tekniklerinden biridir. Müdahaleden önce anestezi uzmanı annenin durumunu değerlendirecektir. Herhangi bir engel görmüyorsa, anneye ameliyatın nasıl yapılacağını, olası yan etkileri anlatacak ve varsa soruları yanıtlayacaktır.
İğne, doğum yapacak kişiye uygun bir konuma getirildikten sonra iğnenin gireceği yer dezenfektan ile dezenfekte edilerek steril bir şekilde kapatılır. Cilt ve cilt altı dokular ince ineler ile uyuşturulduktan sonra epidural boşluğa girmek için özel bir epidural iğne kullanılır, buraya kateter adı verilen ince bir tüp yerleştirilir ve kateter flaster kullanılarak vücuda sabitlenir. İlaç kateterden verildikten kısa bir süre sonra anne doğum sancılarını hissetmeye başlar. Epidural yöntem rahim kasılmalarını engellemez, sadece ağrıyı keser.
Deneyimli bir anestezist tarafından epidural kateter kullanımı, başarı oranı çok yüksek ve yan etkileri çok düşük olan bir ameliyattır. İstatistiksel verilerden epidural doğum yapan gebelerin %85’inin beklenen etkiyi elde ettiği, gebelerin %12’sinin kısmi etki sağladığı ve gebelerin %3’ünün etkiyi gözlemlemediği görülmektedir.
Epidural Doğum
Rahim kasılmaları düzenli hale geldiğinde, rahim ağzı yaklaşık %60-70 oranında inceldiğinde ve açıklığı 4 cm’ye ulaştığında yani ağrı anneyi ciddi şekilde etkilemeye başladığında epidural yöntem uygulanır. Bu aşamadan önce epidural anestezi yapmak kasılmaları etkileyebilir ve doğumu geciktirebilir. Geç kalınırsa anne adayı gereksiz yere ağrı çekecek ve ağrılar daha sık ortaya çıkacaktır. Bu nedenle anne adayı operasyon sırasında hareketsiz kalamaz ve epidural uygulama zorlaşabilir.
Anne adayı ilacı aldıktan sonra ayakları ısınmaya ve karıncalanmaya başlar. Ardından da göbek deliği hizasına kadar bir uyuşukluk hisseder. Epidural anestezi uygulaması ortalama 10 dakika sürer ve uygulamadan kısa süre sonra annenin hissettiği ağrı azalmaya başlar. Epidural anestezinin tam etkisini hissetmek 15 dakika kadar sürebilir. Doğumun ilerlemesi ve ilacın etkisinin azalması ile ağrı şiddetlendiğinde, uzman doktor dozu tekrar ayarlayacaktır.
Epidural yöntem ile doğum yapacak anne adayları kasılma hissetmedikleri için doğum sırasında ıkınma hissetmeyebilirler. Ancak doğuma yardımcı olan sağlık uzmanı, hastayı NST cihazına bağlayabilir, kasılmaları izleyebilir ve anneye uygun olan ıkınma zamanını söyleyebilir.
Epidural Doğumun Yararları
Epidural yöntem ağrısız normal doğumdur. Bu yöntem doğum sancılarını azaltır, bebek ve anne sağlığına olumlu etki yapar ve doğum konforunu büyük ölçüde artırır. Anne doğum sırasında kendini yorgun ve ağrılı hissetmediği için doğumun tadını çıkarabilir, kolaylıkla ıkınabilir ve aktif olarak doğuma katılabilir. Anne, çocuğu doğurduğu zaman güzel anların tadını çıkarır, çünkü ayıktır ve acı çekmiyordur. Anneler doğum yaptıktan sonra kısa bir süre içinde bebeğinin bakımını yapabilir ve emzirebilir. Bu yöntemin anneler ve bebekler üzerinde çok az olumsuz etkisi vardır, çünkü çok fazla ilaç kullanılmaz. Ancak nadiren de olsa doğum sürecinin uzamasına neden olabilir.
Epidural doğumun genel avantajları;
- Epidural anestezi, normal doğum sırasında son derece etkili ağrı kontrolü sağlayabilir ve doğum süreci boyunca uygulanabilir.
- Annelerin uzun süren bir doğum sürecinde dinlenmelerine ve doğum sırasında güçlü bir ıkınma gerçekleştirmek için gerekli enerjiyi depolamasına yardımcı olabilir.
- Doğumun olumsuz etkilerini devre dışı bırakarak annenin olumlu bir doğum deneyimi yaşaması mümkündür.
- Epidural anestezi sayesinde anneler doğum süreci boyunca aktif rol oynayabilir ve doğumun her anına şahitlik edebilirler.
- Genel anesteziklerin aksine, bebeğe sadece çok küçük dozlar aktarılır. Epidural doğum hem anne hem de bebek için son derece güvenli bir yöntemdir.
- Epidural anestezi, acil bir durumda normal doğumdan sezaryene kolayca geçilmesine imkân tanır.
- Epidural doğum sayesinde anne de daha kolay iyileşebilir ve doğumdan hemen sonra bebeğine bakabilir.
Epidural Doğumun Riskleri
Epidural yöntemin birçok avantajının yanında bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Deneyimli bir anestezist epidural kateter taktığında yan etkiler büyük ölçüde azalacaktır. Ancak anne adayı bazı istenmeyen yan etkilerle karşılaşılabilir. Bu yan etkiler arasında hafif baş dönmesi, kan basıncında geçici düşüş, mide bulantısı, kaşıntı, uyuşukluk ve idrar yapamama sorunları daha sık görülmekle birlikte tedavisi kolaydır.
- Baş ağrısı ve sırt ağrısı ihtimali %1’den az olmakla birlikte görülebilmektedir
- Verilen ilaçlardan dolayı bacaklar geçici olarak zayıflayabilir
- Bebeğin kalp atışı yavaşlayabilir
- Sinir hasarı ve enfeksiyon riski son derece nadirdir
Kimler Epidural Doğum Yoğum Yapamaz
Bazı tıbbi durumlar epidural doğumu önleyebilir.
- Kan sulandırıcı denilen antikoagülan ilaçlar kullanan hastalarda
- Koagülopati (pıhtılaşma sorunları) tedavisi gören hastalarda
- Aşırı kanaması olan hastalarda
- Uygulama bölgesinde enfeksiyon oluşan hastalarda
- Daha önce geçirilmiş sırt ameliyatı durumunda epidural anestezi kullanılmamalıdır
Hipertansif hastalarda doğum uzmanı ve anestezist uygun görürse epidural anestezi uygulanabilir.
Epidural anestezi altında doğum için gebenin istekli olması ve uzmanın gebenin epidural anestezi için uygun olduğunu düşünmesi gerekir.
